Cofnijmy się do roku 1925 …

Wtedy właśnie Ogorzelec przeżywał rozkwit dzięki nowej linii kolejowej, utrzymującemu się tkactwu, rozwojowi rolnictwa i lokalnego przemysłu. Nie można równiez zapomnieć o turystyce, która zdobywała coraz większe grono miłośników.

We wsi mieszkało 657 osób, z czego wiele pracowało w ogorzeleckiej mechanicznej tkalni (Dittersbacher Mechan. Weberei G. m. b. H.) oraz w miejscowej kopalni rud żelaza „Viktoria” na górze Rudnik.

I tak na rok 1925 wieś zamieszkiwało co najmniej:

• 25 rolników,
• 2 pomocników rolnych,
• 28 górników,
• 12 pracowników fabryki,
• właścicielka fabryki,
• 10 tkaczy,
• 19 rencistów, inwalidów oraz wdów (wynik I wojny światowej),
• 5 pracowników kolei,
• zwrotniczy,
• osoba obsługująca telegraf,
• 2 ekspedytorów,
• 4 kierowników restauracji,
• mistrz stolarski,
• czeladnik stolarski,
• 3 stolarzy,
• 3 cieśli w tym jeden specjalista od obudów sztolni,
• zarządca lasu,
• 2 pracowników lasu,
• mistrz kowalstwa,
• mistrz kołodziejski (stelmach),
• mistrz malarski,
• mistrz szewski,
• 2 handlarzy,
• handlarz warzywami,
• przedsiębiorca budowlany,
• murarz,
• pracownik budowy dróg,
• właściciel młyna i mistrz piekarski,
• 2 nauczycieli,
• 2 kierowników działu produkcji,
• prokurent,
• strażnik kopalni,
• inżynier.

W miejscowości działał nadal pensjonat znanej w całej okolicy Pani Liny Lange, która jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej wyszła za mąż. Niestety zawirowania wojny spowodowały, że straciła męża i została wdową. Przestała również zajmować się miejscową Agenturą Pocztową – stanowisko po niej zajął Erich Böhmelt, który pracował jednocześnie jako protokolant gminny. Więcej na temat Pani Liny Lange przeczytasz → tutaj.

W międzywojniu Ogorzelec zamieszkiwało wielu inwalidów wojennych oraz wdów – było to nic innego, jak wynik niedawno zakończonej I Wojny Światowej. Do dziś ofiary poległe w latach 1914 – 1918 upamiętnia pomnik postawiony na terenie wioski. Zdjęcie poniżej przedstawia stan pomnika w 1980 r., wówczas odczytać było można jeszcze nazwiska ofiar.

Ogorzelec w międzywojniu zasłynął jednocześnie jako chętnie odwiedzane letnisko, opisywane w niejednym przewodniku. Oto jeden z takich opisów:

” Ogorzelec – bezpośrednio leżące pod Przełęczą (Kowarską – red.) i przy tunelu chętnie odwiedzane letnisko, otoczone Pliszką (Plissenberg), Fiedelstein (brak polskiego tłum.), Suszyną (Dürrenberg) i Zieloną Skałą (Glaserhügel). Dojście na Przełęcz Okraj (Grenzbauden) i Śnieżkę (Schneekoppe). Po przekroczeniu Przełęczy Kowarskiej dotrzeć można do zajazdu Viktoria (Viktoriahöhe) – uwielbianego miejsca wypoczynku, a także do równie lubianego Podgórza (Arnsberg)”.

Viktoriahöhe – schronisko  i pomnik pamięci lotników niemieckich z czasu I Wojny Światowej

Arnsberg (Podgórze) – widok w kierunku Przełęczy Kowarskiej – wielu turystów przyjeżdżających do Ogorzelca chętnie zaglądało na drugą stronę Przełęczy

W latach 20. XX wieku zbudowano na Podgórzu niewielką skocznię narciarską, co podniosło walory turystyczne okolicy. Jej nazwa – Bergfreiheitschanze (Skocznia Kopalni „Wolność”) pochodziła od pobliskiej kopalni.

Ogorzelec w międzywojniu mógł się poszczycić ponadto Zajazdem przy Kolei Karkonoskiej („Gasthof zur Riesengebirgsbahn”), Gospodą pod Krukiem („Zum Raben”) i Schroniskiem na Przełęczy Kowarskiej („Schillerbaude”) oraz Karczmą Passkretscham.

Główna sala gościnna w schronisku Schillerbaude na Przełęczy Kowarskiej słynęła nie tylko z pięknego wystroju, ale również z humoru – odwiedzających turystów witał rymowany żartobliwy napis nad głównymi drzwiami, który w przełożeniu na język polski można przetłumaczyć następująco: „Gdy twoja żona w domu ci marudzi, to przyprowadź ją do nas i my ją załatwimy!¹”

Bardzo popularny wśród turystów był również dom rodziny Krebs, która udostępniała pokoje przyjezdnym. Rodzina Krebsów była dość liczna, z czego zajmowali się oni:

• Albert Krebs – rolnik,
• Alfred Krebs – czeladnik stolarski,
• Karl Krebs – mistrz stolarski,
• Heinrich Krebs – mistrz malarski,
• Julius Krebs – pracownik kolei.

We wsi działały 2 młyny wodne, z czego jeden wraz z piekarnią prowadzony był przez rodzinę Enkelmannów, która codziennie zaopatrywała mieszkańców i pobliskie pensjonaty w świeże pieczywo. Ciekawostką był również oryginalny dom mieszkalny z bali, o którym niestety niewiele wiadomo.

Budynki i miejsca, o których wyżej mowa zaznaczone są również na poniższej mapie.

W Ogorzelcu działało także nadleśnictwo, na którego czele stał leśniczy Paul Springer. Należał on jednocześnie do zarządu miejscowej szkoły ewangelickiej oraz prowadził urząd stanu cywilnego, a więc był ważną osobą w wiejskiej społeczności. Zdjęcie poniżej przedstawia święto pierwszomajowe załogi leśników z Ogorzelca (własność: Paul Springer).

Święto pierwszomajowe w nadleśnictwie Ogorzelec
…..

Ważną postacią tamtego okresu był z pewnością Hermann Badelt – Naczelnik Gminy i Urzędu Okręgowego, który przewodził zarządowi wiejskiej gminy. W skład Zarządu Gminy wchodzili wówczas:

• August Pfeiffer – rolnik (ławnik),
• Paul Kalms – górnik (ławnik),
• August Opitz – pracownik lasu,
• Erich Lotze – inżynier,
• Adolf Güttler – tkacz,
• August Schiller – kierownik restauracji (nazwisko „Schiller” może wskazywać na to, że prowadził schronisko Schiller-baude i że to jego rodzina jest założycielami schroniska na Przełęczy Kowarskiej),
• Alfons Wodora – tkacz,
• Oswald Wolf – rolnik,
• Hermann Krause – górnik,
• Richard Walter – tkacz,
• Wilhelm Schwarzer – strażnik kopalni.

We wsi działała szkoła ewangelicka przeniesiona do nowo wybudowanego budynku (obecnie budynek ten nie istnieje). Mieszkał w nim nauczyciel Artur Hadamzik. Wraz z nim nauczała tu co najmniej od 1911 roku wieloletnia nauczycielka Pani Martha Graßme. Szkoła posiadała swój zarząd – na jego czele stał pastor z Leszczyńca – Wilhelm Jordan. Pozostali członkowie zarządu szkoły to:

• Hermann Badelt (wspomniany wcześniej Naczelnik Gminy),
• Gustaw Beyer (rolnik),
• August Pfeiffer (rolnik),
• Paul Springer (zarządca lasu i leśniczy).

Wioska, tak jak w latach wcześniejszych, posiadała swojego rozjemcę – na tym stanowisku pracował August Opitz (pracownik lasu).

 We wsi nie brakowało również miejscowych stwarzyszeń. Niektóre z nich to:

• Pracowniczy Klub Gimnastyczny,
• Męski Klub Gimnastyczny,
• Ochotnicza Straż Pożarna,
• Towarzystwo Karkonoskie –  (RGV = Riesengebirgsverein) – bardzo popularne w tamtym czasie, zajmowało się rozpowszechnianiem turystyki w Karkonoszach,
• Towarzystwo Śpiewacze,
• Wojskowe Towarzystwo Pogrzebowe – powstało w wyniku I wojny światowej.

Mieszkańcy Ogorzelca zgłoszeni do książki adresowej w 1925 roku: Nazwisko Zawód Nr domu Alt Friedrich pracownik fabryki 39 Arnold Alfred stolarz w fabryce 74 Assert Marie rolniczka 74 Badelt Hermann Naczelnik Gminy i Urzędu Okręgowego 27a Beier Gustav przedsiębiorca budowlany 105 Beier Karl zwrotniczy 40 Bendig Fritz murarz 111 Berg Gustav pracownik fabryki 104 Beyer Gustav rolnik 11 Bothur Karl rolnik 60 Böhm Adolf handlarz warzyw 17 Böhmelt Erich pracownik Agentury Pocztowej, protokolant gminny 38 Bühn Ferdinand tkacz 13 Bürgel Albert stolarz w fabryce 101 Bürgel Heinrich pracownik kolei 107 Bürgel Heinrich górnik 90 Bürgel Heinrich pracownik przy budowie dróg 22 Bürgel Karl pracownik kolei 71 Bürgel Wilhelm rolnik 46 Büttner Hermann górnik 25 Dolischall Heinrich pracownik fabryki 41 Dolischall Wilhelm rolnik 41 Drescher Heinrich rolnik 31 Eckert Gustav górnik 26 Eckert Karl pracownik 99 Eckert Richard górnik 77 Emmerich Ferdinand mistrz kowalstwa 40 Engler Gustav górnik 42  Enkelmann Adolf rencista 83  Enkelmann Fritz  właściciel młyna i mistrz piekarski 83  Erlebach Robert  stolarz  97  Fichtner Albert  pracownik kolei  39  Fichtner August górnik 2 Fichtner Fritz górnik 3 Fichtner Heinrich górnik 43 Fichtner Julius  rencista 7 Fichtner Wilhelm  rencista 10 Finger Albert  ekspedytor  70  Finger Wilhelm rencista  73  Fliegel Emma  wdowa  66  Friebe Wilhelm  rolnik  80  Gebauer Gustav  cieśla – obudowa sztolni 92  Geisler Pauline  rolniczka  51  Goder Julius  górnik – inwalida   106 Graßme Martha nauczycielka  68  Greulich Marta rolniczka  54  Güttler Adolf tkacz  78  Hadamzik Artur  nauczyciel  szkoła  Hain Oskar  pracownik fabryki  39  Haupt Ferdinand kierownik działu produkcyjnego (majster)  36 Härting Walter prokurent  64  Heinze Wilhelm  pracownik kolei  107  Hentschel August  pracownik fabryki  84  Herbst Berta  wdowa wojenna 103  Herbst Richard górnik  103  Herrmann Alfred  kierownik działu produkcyjnego (majster) 64  Hoffmann Josef  pracownik fabryki  66  Holzbecher Heinrich  górnik  42  Irmscher Paul  ekspedytor  73  Just Pauline  rencistka  38  Kahl Ferdinand  inwalida  8  Kalms Paul  górnik  67  Kasper Gustav  pracownik fabryki 66 Kinzel Ernst  rolnik  50  Kinzel Wilhelm  rolnik  53  Kleinwächter Julius  rencista  13  Klose Heinrich  inwalida  102  Kluge Karl  górnik  27a  Konrad Bruno górnik  13  Krause August  mistrz kołodziejski (stelmach)  107  Krause Gustav górnik 100 Krause Heinrich górnik 67 Krause Hermann górnik 33 Krause Ida wdowa 113 Krause Wilhelm górnik 86 Krause Willi pracownik fabryki 96 Krebs Albert rolnik  47  Krebs Alfred czeladnik stolarski 45  Krebs Heinrich mistrz malarski  26  Krebs Julius pracownik kolei  106  Krebs Karl mistrz stolarski 45 Kriegel August pracownik lasu 48  Kriegel Fritz  strażnik kopalni 41  Kriegel Wilhelm   rolnik  48  Kuhn Albert pracownik  93  Lamer Josef  inwalida  72  Lange Lina  wdowa  27  Lata Richard  kierownik restauracji 116  Lehmer Adolf inwalida 88  Lehmer Fritz  rolnik  40 Lehmer Paul górnik 89  Liebig Gustav górnik  26  Lorenz Robert  pracownik  4  Lotze Erich  inżynier  79 Lotze Martha właścicielka fabryki  64 Mescheder rolnik 51 Niepel Emma  wdowa  79  Nimela Gertrud  właścicielka domu dom z bali Nitschke Auguste wdowa  66  Opitz August pracownik lasu  91  Opitz Bernhard  górnik  62  Pänke August rolnik  23  Peisert Paul  cieśla  80  Peisert Stefan  rolnik  58  Pfeiffer August   rolnik  57  Pfeiffer Karl  pomocnik rolny  61  Pfeiffer Wilhelm  pomocnik rolny  64  Pohl Ernestine  wdowa  79  Pohl Franz cieśla  94  Pohl Heinrich rolnik 70 Pohl Richard rolnik  75  Pollack Otto tkacz 110 Prätorius Theodor kierownik restauracji 106 Rasper Heinrich górnik 15 Rathay Franz rolnik 1 Reimann Gerhard tkacz 5 Reimann Hermann pracownik fabryki była szkoła Reimann Hermann górnik 5 Reimann Richard górnik 66 Renner August kierownik restauracji 39 Rose August górnik 34 Rose Gustav tkacz 34 Rummler August górnik 114 Rummler Fritz górnik 9 Rummler Paul tkacz 32 Rüffer Gustav górnik 6 Schier Wilhelm rolnik 69 Schiller August kierownik restauracji 87 Schiller Erich handlarz 72 Schmidt Heinrich rolnik 16 Schmidt Selma wdowa 80 Schuppe Hermann mistrz szewski 106 Schurm Karl tkacz 76 Schwarzer Wilhelm górnik 14 Sommer Wilhelm Gefreiter odznaczony stopniem Rottenführera 30 Springer Paul zarządca lasu 91 Thamm Gotfried mistrz szewski 67 Thurm Hermann rolnik 63 Walter Heinrich rolnik 24 Walter Richard tkacz 18 Walter Robert górnik 27a Wehner Gustav górnik 99 Weihrauch Reinhold obsługa telegrafu 9 Weiser Klara wdowa 72 Weiß Paul pracownik fabryki 109 Wodara Alfons tkacz 41 Wolf Heinrich rolnik 35 Wolf Julius handlarz 66 Wolf Oswald rolnik 38

Aby poznać historię Ogorzelca z 1911 roku kliknij → tutaj. 1 – napis znad drzwi Schroniska Schillerbaude w oryginale: „Wenn deine Frau: zuhause predigt – dann bring sie mit: und sie ist erledigt !?!”

Źródła:

1) www.gazetawroclawska.pl,

2) Adreßbuch der Stadt und des Kreises Landeshut von 1925. Mit Plan von Landeshut und Plankarte, vierte Ausgage, Armin Werner‘s Buchdruckerei, Landeshut i. Schl., 1925, s. 226-228.

3) Landeshut und der Osten des Riesengebirges, Armin Werner‘s Buchdruckerei, Landeshut i. Schl., ok. 1906, s. 30.

4) M. Staffa, Słownik Geografii Turystycznej Sudetów Tom 8 Kotlina Kamiennogórska. Wzgórza Bramy Lubawskiej. Zawory., Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1997.