W tym artykule przedstawiamy skład mineralny amfibolitów z ogorzeleckiego kamieniołomu na Zielonej Skale. Jest to skład orientacyjny opisany w dokumentacji geologicznej. Skały z Ogorzelca mają bardzo dobre właściwości w zakresie parametrów fizycznych (wysoka mrozoodporność i niska nasiąkliwość) i mechanicznych (niska ścieralność) dzięki obecności różnych odmian kwarcu oraz kseromorficznego oligoklazu, które wpłynęły na ich silną cementację.

Skład mineralny ogorzeleckich skał opisany został m.in. przez Martę Wasilewską w artukule pt. "Ocena odporności mieszanek mineralnych z kruszywem amfibolitowym na polerowanie" (2007 r.). Prezentuje go poniższa tabela.

Z kolei w piśmie Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Wałbrzychu, Waldemara Landsberga (1999 r.) skierowanym do mieszkańców Ogorzelca znajduje się następujący opis ich składu:

Do tego jako minerały uboczne występują: tytanit, magnezyt, kwarc i apatyt.

Michał Sachanbiński oraz Edyta Łobocka z Zakładu Gemmologii i Muzeum Mineralogicznego Uniwersytetu Wrocławskiego opisują skład ogorzeleckich skał następująco:

Co właściwie oznacza obecność tych minerałów w skałach?

Wskazuje ona na to, że wydobywana w Ogorzelcu kopalina zawiera w sobie AMFIBOLE – grupę minerałów skałotwórczych jak np. aktynolit, hornblenda, riebeckit, czy chociażby termolit – amfibole z Ogorzelca stanowią przeważnie 60% objętości wydobywanych skał. Minerały amfibolowe tworzą krystaliczne skupienia w formie pręcikowatej, igiełkowatej lub włóknistej, czyli tzw. AZBEST (np. azbest aktynolitowy, azbest termolitowy, azbest amfibolowy). Te z Ogorzelca ukształtowane są w postaci azbestowej – długich, przeważnie równoległych włókien i igieł. Ponadto występujący tu obficie chloryt przerasta się także z azbestem aktynolitowym.

Jak rozdrabnianie amfibolitu wpływa na skażenie środowiska i powietrza azbestem?

Jako główne źródło emisji azbestu do otoczenia podaje się produkcję wyrobów azbestowych oraz wydobycie i mielenie skał zawierających azbest, dlatego na terenie Ogorzelca dochodzi do jego emisji.

1 mm³ azbestu po roztarciu emituje 22.ooo.ooo włókien respirabilnych, które po wniknięciu do organizmu człowieka nie dają się ich już z niego usunąć.

W pobranych w Ogorzelcu próbkach skał stwierdzono wystepowanie azbestów amfibolowych (włóknistej hornblendy). Największa ilość włókien azbestu amfibolowego wystepuje w emitowanych pyłach. Azbest stanowi tu niekiedy do 70% objętości próbki, czyli na 1 kg wyemitowanego pyłu 700 g to azbest. W trakcie kruszenia i przesiewania amfibolitów w zakładzie przeróbczym w Ogorzelcu skupienia azbestów amfibolowych są rozdrabniane i uwalniane do powietrza w postaci włókien różnej wielkości, w tym włókien respilabilnych. Badania Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi wykazały, że w próbkach pyłu opadowego we wsi, a także w wodzie ze strumienia stwierdzono obecność minerałów z grupy amfiboli (aktynolit, termolit). Z badań z 2000 r. wynika, że zakład emituje włókna azbestów amfibolowych. Ich śrenie stężenie w ciągu doby wynosiło od 11.667 do 28.000 włókien/m³. Oznacza to, że średnie stężenie włókien azbestu w ciągu doby było 28-krotnie wyższe od wartości przyjętej za dopuszczalną.

Ponadto stwierdzono, że:

• gleba wokół kopalni również jest zanieczyszczona włóknami azbestu amfibolowego,
• znaczna ilość włókien przedostaje się do wody strumienia przepływającego przez kamieniołom i wieś Ogorzelec,
• wysokie stężenie azbestu znajduje się w śniegu wokół zakładu.

Co wywołują włókna respirabilne, gdy już wnikną do organizmu człowieka?

Byłeś narażony na wdychanie niebezpiecznych pyłów, nie tylko azbestowych?

Nie zwlekaj!

Przebadaj swoje płuca i sprawdź czy jesteś zdrowy!

Źródła:

1) Łobocka E., Sachanbiński M., Skażenie środowiska azbestem wywołane eksploatacją dolnośląskich skał maficznych (amfibolitów, gabr, diabazów i serpentynitów), Zaklad Gemmologii i Muzeum Mineralogiczne Uniwersytetu Wrocławskiego, Górnictwo Odkrywkowe, XLIII. 4 (2001), s. 102-121.

2) Wasilewska M., Ocena odporności mieszanek mineralnych z kruszywem amfibolitowym na polerowanie, ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI BIAŁOSTOCKIEJ 2007, s. 263-273.

3) Landsberg W., Pismo Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Wałbrzychu z dn. 08.10.1999 r. skierowane do mieszkańców wsi Ogorzelec, s. 1-3.